Voor ons ligt de eerste begroting van het nieuwe college. Na de verkiezingen in maart hebben we als raad gezamenlijk gewerkt aan een raadsprogramma. Een programma waar we als hele raad achter zouden moeten staan. Toen we echter bij de geschilpunten aankwamen bleek het moeilijker. Een coalitie met minimale meerderheid heeft toen knopen doorgehakt in een collegeprogramma. Maar ook de coalitiepartijen kwamen bij een moeilijk punt aan: de financiën. En zoals gebruikelijk bij de overheid: moeilijke besluiten kun je doorschuiven naar een adviesbureau. Nu blijkt dat die de waarheid ook niet in pacht heeft zijn we weer terug bij af: de kerntakendiscussie. Die gaan we echter volgend jaar pas oppakken.
Daarmee is deze begroting er vooral één van het inpassen van de financiële consequenties van de huidige transities in het sociaal domein. Tenminste, voor zover we dat allemaal kunnen overzien. Maar er is een sluitende begroting en dat vinden we als ChristenUnie belangrijk.

Eerst iets over de bestuurscultuur, zoals we die als nieuwe leden van de raad ervaren. De ChristenUnie fractie heeft er van oudsher voor gepleit om inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven te betrekken bij de beleidsontwikkelingen in de stad en aan hen zoveel mogelijk taken, verantwoordelijkheden en middelen over te dragen. De tijd van de regenteske bestuurscultuur in Almelo, waarin het college ongestoord zijn gang kon gaan, is immers voorbij. Rond bestuurscultuur willen we op drie zaken ingaan waar verdere verbetering mogelijk is:

• Kerntakendiscussie! De ChristenUnie pleit voor overheidsparticipatie in plaats van burgerparticipatie. De overheid neemt geen taken over die de burger zelf kan doen. Centraal staat de eigen verantwoordelijkheid van burgers. Overheid en professionals ondersteunen vrijwilligers in plaats van andersom. De overheid stimuleert en ondersteunt mensen om hun eigen kracht in te zetten. De decentralisaties in het sociale domein zijn een kans het anders en beter te doen. Participatie is echter geen middel om de financiële problemen van de gemeente zelf op te lossen. Zo moeten we het niet zien. Zo moeten we ook de kerntakendiscussie niet zien. De kerntakendiscussie is een kans, geen bezuiniging. Beleid maak je vanuit een visie, niet vanuit tekorten. Hier hebben we nog veel te leren! Het zwaarder maken van de raadsondersteuning (Griffie) kan hierbij helpen.
• Sociaal voor sociaal, fysiek voor fysiek? Dat is het motto van het college. In een begroting zegt dat echter niets, zo lang in de realisatie overschotten en tekorten worden verrekend met de algemene middelen. Of het nu om het raadsprogramma gaat, of de kadernota weerstandsvermogen, of verzamelbesluiten: steeds zien we een ander motto. Het echte motto is: Tegenvallers opvangen in het programma, meevallers naar de algemene middelen. Daarmee verschuift geld tussen sociaal en fysiek. En vooral van sociaal naar fysiek. Zie bijvoorbeeld de Berap over de eerste helft van 2014, waar meevallers bij de WMO en het leerlingenvervoer verdwijnen in de bedrijfsvoering. De ChristenUnie is van mening dat we hier beter de schotten kunnen weghalen. Alleen dan kun je beleid maken vanuit een visie, in plaats van op basis van tekorten.
• Bezuinigingen. Als het aan Hiemstra & De Vries ligt kunnen we snel bezuinigen door waarderingssubsidies stop te zetten. Het is de vraag of je dat in het kader van participatie wil. Niet dus. Waar soms over kleine bedragen moeilijk wordt gedaan, zoals € 40.000 voor een bibliotheekfiliaal of voor een VVV functie, wordt met even groot gemak € 160.000 uitgetrokken voor een vijfde wethouder. De balans is zoek. Bezuinigen doe je samen en hier betrek je de stad bij. De ChristenUnie is voor het behoud van het bibliotheekfiliaal in de Schelfhorst, en vindt zelfs dat incidentele middelen aan de bibliotheek beschikbaar moeten worden gesteld om innovaties te realiseren. Ook de VVV functie moet in stand worden gehouden. Wij zullen amendementen op dit gebied steunen.

Dan het sociale domein. Dit jaar en komende jaren staan in het teken van de decentralisaties van WMO, jeugdzorg en participatiewet. Als ChristenUnie Almelo willen we vier punten benadrukken:

• Keuzevrijheid. De ChristenUnie Almelo komt op voor de keuzevrijheid van burgers om zorg, onderwijs of kinderopvang te verkrijgen die past bij hun situatie en levensovertuiging. Er moet in Almelo ‘geloofsvrijheid’ zijn, zodat burgers identiteitsgebonden opvatting mogen innemen, ook in hun werk en in de publieke ruimte, zonder door de gemeente of medeburgers te worden gediscrimineerd of bespot. Daarom zetten we ons in voor de Armeniërs in Almelo, die gewoon hun geloof willen beleven en hun geschiedenis herdenken, zonder zich bedreigd te voelen. Daarom besteden we ook aandacht aan de koopzondag, en wat dit betekent voor kerkgangers in de binnenstad die geen keuze hebben wat hun gebouw betreft, maar wel een met een parkeerfrustratie zitten. Rond de drie decentralisaties moet er veel meer aandacht komen voor een identiteitsgebonden aanpak, in plaats van alleen een wijkaanpak.
• Dagbesteding. Op 1 november jl. stond een artikel in Tubantia waarbij zorgcentra aangaven hoeveel er wel niet ging veranderen rond de dagopvang. Mensen worden verplaatst naar andere opvanglocaties. In ieder geval was opvang buiten de eigen woonplaats niet meer mogelijk, tenzij je zelf vervoer regelde. Dergelijke berichtgeving, net als alle landelijke berichtgeving rond het ‘verdwijnen’ van huishoudelijke hulp zorgt voor onrust. We pleiten ervoor dat de gemeente veranderingen goed communiceert richting zorgvragers. En daarbij geldt uiteraard dat bij dagopvang het niet gaat om de gemeentegrenzen, maar om een adequate oplossing. Dagopvang buiten Almelo moet mogelijk blijven en vice versa, zeker als je ook nog eens bedenkt dat vervoer van bijvoorbeeld de Windmolenbroek naar Ypelo goedkoper is dan naar de Schelfhorst. Ook op andere onderdelen is onzekerheid.
• Mantelzorgers en vrijwilligers. Mensen die omzien naar elkaar, vrijwilligers en mantelzorgers zijn het cement van de Almelose samenleving. Daarom hechten we ook aan verbanden als het gezin, de school, de kerk, de (sport)vereniging en de buurt, waarin mensen bij elkaar betrokken zijn. De sociale cohesie in Almelo moet worden gestimuleerd. Mantelzorg is extra zwaar, want niet altijd vrijwillig. Bij de verordeningen hebben we het hier ook over gehad. We hebben het nog eens nagerekend: Almelo ontvangt € 510.370 van het rijk voor mantelzorg-ondersteuning. In de begroting zien we dat we hier slechts € 250.000 voor gebruiken. Terwijl er dus meer dekking is! Net als bij de hondenbelasting en de toeristenbelasting pleiten we ervoor in principe het geld te gebruiken waarvoor het is bedoeld. Laten we mantelzorgers niet als honden behandelen. Als aangegeven in de raad wachten we de beleidsregels af. Maar laat mantelzorg geen sluitpost zijn! Mantelzorg en vrijwilligerswerk levert juist erg veel geld op. De gemeente Rotterdam berekende al eens dat de kerkelijke inzet voor de naaste de stad elk jaar 120 miljoen oplevert.
• Chronisch zieken. Met het verdwijnen van de Compensatie Eigen Risico (CER) en de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wctg) gaat het geld hiervoor naar het gemeentefonds. Bij de behandeling van de verordening rond WMO heeft het college aangegeven dat chronisch zieken worden meegenomen in het minimabeleid. Op onze vragen is geantwoord dat we hierover via de beleidsregels nader zullen worden geïnformeerd. De begroting geeft echter de indruk chronisch zieken niet worden gecompenseerd voor meerkosten, en dat het geld dat hiervoor is bedoeld (€ 1.137.000) naar andere doelen gaat. Wij verwachten een compensatieregeling voor chronisch zieken en gehandicapten binnen het minimabeleid. We dienen hier een amendement op in.

Een duurzame en creatieve stad: stijl, status en stedelijkheid.

• Duurzaamheid. De planeet waarop Almelo ligt gaat gebukt onder een sterke bevolkingsgroei en een groei van de wereldconsumptie. Ontwikkelingen waar we in Almelo maar heel beperkt invloed op hebben, maar wel de gevolgen van ondervinden. Grondstoffen en energie worden schaarser. Daar zullen we mee moeten leren omgaan. Bijvoorbeeld door kritisch naar onze consumptie te kijken. Reduce, reuse, recycle is het credo. Reduce is het meest effectief: verminderen van consumptie. Reuse komt daarna: hergebruik, bijvoorbeeld door tweede hands spullen te kopen. Tenslotte recyclen: gebruikte materialen weer als grondstof inzetten.
  De gemeente Almelo kan rekenen op de steun van de ChristenUnie bij maatregelen om de hoeveelheid restafval terug te dringen. Gescheiden inzameling helpt bij het recyclen van afval. De voorkeur blijft echter liggen het verminderen van schadelijke consumptie. Lokaal verbouwd voedsel, smart grid en blijvende aandacht voor fiets.
• Stijl. Almelo en Almere, het scheelt maar twee letters. Toch is er een wereld van verschil, in het voordeel van Almelo. Almelo is een oude stad, die in de loop van de eeuwen op een unieke manier haar veelzijdige vorm heeft gekregen. Straten, buurten en wijken hebben daardoor hun eigen karakter, dat door bewoners en bezoekers gewaardeerd wordt. Een afwisselende stad biedt voor elk wat wils en faciliteert daardoor een diverse bevolking. Andersom geldt ook: de stijl van een stad is een expressie van de mensen die er wonen. Voor oudere buurten komt daar nog bij dat ze gevormd zijn door generaties van stadsgenoten voor ons. Deze specifieke ruimtelijk kwaliteiten zijn het waard om beschermd en versterkt worden. Helaas is de natuurlijke ontwikkeling van de binnenstad in de tweede helft van de twintigste eeuw wreed verstoord door ingrijpende stadsvernieuwing. Gelukkig is er de laatste jaren weer aandacht voor historische stijl.
  Volgens de ChristenUnie moet en kan het proces van historisch verval omgekeerd worden. Wij een principestop op sloop van gebouwen van voor 1950. Daarnaast een corrigerend welstandsbeleid voor door sanering gehavende gebieden: verbouw c.q. nieuwbouw in oude stijl. Dit moet volgens ook gelden voor het beeldkwaliteitsplan voor het project Oostgevel. Het Waagplein is immers een historisch plein. En versterken door een passende inrichting van de openbare ruimte: bestrating, verlichting, straatmeubilair en groen. Buiten de historische zone moet juist ruimte zijn ruimte voor innovaties in stijl, creativiteit, kleur.

• Status. Volgens het rapport “Gescheiden werelden” (SCP en WRR, oktober 2014) dreigt in Nederland een sociale tweedeling te ontstaan tussen mensen die wel en die geen hoge opleiding hebben genoten. Mensen hebben steeds meer uitsluitend contact met hun “soortgenoten” en daardoor wordt de tegenstelling ook ruimtelijk zichtbaar. Almelo is een stad met een laag opleidingsniveau. Als de trend van polarisatie doorzet, zullen hoogopgeleiden zich hier steeds minder thuis voelen en wegtrekken naar “slimmere” steden. Daarmee zou Almelo niet alleen draagvlak voor stedelijke voorzieningen verliezen, maar ook bestuurderspotentieel dat voor een participatiesamenleving zo belangrijk is. Almelo heeft een rijk aristocratisch verleden. Dat is nog steeds te zien in bepaalde straten. Helaas is veel van onze grootsheid in het verleden neergehaald, omdat de stad van de gewone man moest worden. En tegelijkertijd, was iets te oud, dan moest het gesloopt, want leegstand, dan kon je wel eens krakers krijgen. Maar wat is erger: kraak of braak? De paradox van oude buurten is dat een stad een zekere mate van verloedering moet toestaan om in status te kunnen groeien.
  Almelo heeft zich lang gericht op de grijze middenmoot. Maar als wij hoogopgeleiden voor deze stad willen behouden, moeten we alle zeilen bijzetten. Unieke plekken, pieken zowel in positief als in negatief opzicht, maken onze stad aantrekkelijk voor huidige en toekomstige elites. De ChristenUnie wil sociale ongelijkheid benaderen als kans in plaats van bedreiging. Kwaliteit kan gewaarborgd worden door zaken als afwerking en decoratie in het welstandsbeleid op te nemen. Potentiële broedplaatsen zijn bijvoorbeeld de verloederde pandjes achter het station.

• Stedelijkheid. Op oude plaatjes van de Grotestraat is het druk: auto's, fietsen, stoplichten. Er is een tijd geweest dat deze drukte als een probleem werd gezien. Zij stond grootschalige ontwikkelingen en functiescheiding in de weg. Daarom is er beleid gemaakt om ruimte te maken. De auto moest het straatbeeld uit en de fiets aan de hand. Voetgangersgebied de Citypromenade. Dat beleid heeft geholpen. De ruimte is er gekomen. Maar het is doorgeschoten. Wellicht hebben we de psychologische gevolgen van leegheid en saaiheid onderschat. “Daar is niets te doen, daar is niets te halen.” Waardoor een neergaande cirkel is gevoed. Inmiddels ziet iedereen in dat kleinschaligheid, veelzijdigheid en drukte positieve kwaliteiten zijn van een stadscentrum.
  De ChristenUnie is blij met de blijvende aandacht van de gemeente Almelo voor de binnenstad, als brandpunt van het stedelijk leven. De gemeente zet daarbij nog steeds in om grote ontwikkelings-projecten. Wij verwachten veel meer van het verminderen van “overlast bestrijdende” maatregelen. Sta meer functiemenging toe. Laat mensen weer fietsen in de Grotestraat breng de auto en parkeren voorzichtig terug in het straatbeeld. Het parkeerbeleid kan volgens ons best wat minder restrictief: maak schaarste maar zichtbaar op straat, in plaats van enkel als prijs op het parkeerkaartje. Restrictie is daarentegen geboden bij ontwikkelingen aan rand van de stad: kantoren en appartementen moeten zoveel mogelijk in centrum geconcentreerd zijn. Ruimte genoeg voor nieuwbouw in hoge dichtheden, net buiten het historisch centrum (rondom het oude en het nieuwe belastingkantoor). Op de Woonboulevard alleen meubelwinkels, geen tweede stadscentrum aan de singel. Daarnaast blijven we erop hameren dat de kleine zelfstandigen cruciaal zijn voor het winkelaanbod. Dwing deze ondernemers niet op zondag open te zijn.

De ChristenUnie stelt een aantal wijzigingen in de begroting voor. De ruimte om wijzingen door te voeren zit ons inziens in:

• Het structureel batige saldo van € 209.000
• De reservering van € 480.000 voor het structurele tekort in het parkeerbeleid. De afgelopen 11 jaar is er nooit zo’n tekort geweest (max. € -256.084 in 2009). Parkeerbeleid moet geld opleveren, ook al in 2015.
• Het re-integratie-/participatiebeleid. Hier staat € 4.834.000 voor. Op macro niveau is het effect omstreden en het betrekken van Soweco bij de uitvoering kan een kostenbesparing opleveren.

Extra geld is nodig voor:

• Reservering geld voor meerkosten chronisch zieken en gehandicapten (€ 960.000). We hebbenhier een amendement voor ingediend. Dit amendement heeft het helaas niet gehaald (9 stemmen voor, 26 stemmen tegen)
• Openhouden bibliotheek filiaal Schelfhorst (€ 40.000). Hebben hier een amendement ingediend om het filiaal nog tenminste 1 jaar open te houden. Dit amendement heeft het net niet gehaald (18 stemmen tegen, 17 stemmen voor).
• De Griffie (€ 150.000). We steunen het amendement van de werkgeverscommissie. Dit amendement is ook aangenomen.

De ChristenUnie Almelo heeft naast de twee eigen amendementen amendementen ook nog vier moties van andere partijen mede ingediend. Een motie is minder sterk dan een amendement, en roept het college op iets te doen (maar het college kan dit naast zich neerleggen). Het gaat om twee moties van de PvdA om voor chronisch zieken een collectieve ziekentkostenverzekering te regelen met aandacht voor meerkosten (unaniem aangenomen) en om de clientondersteuning die verhuist van MEE naar wijkteam en Almelo Sociaal na een jaar te evalueren (ook unaniem aangenomen). Daarnaast betreft het twee moties van het CDA om burgers uit te dagen gemeentelijke taken op zich te nemen (unaniem aangenomen) en om het onderhoud van rotondes bij bedrijven neer te leggen die hier iets moois van maken (aangenomen met 30 tegen 5 stemmen).

Gekoppelde documenten

	Titel	Bestandsgrootte	MIME-type
	amendement bibliotheek filiaal Schelfhorst	48,1 kB	application/pdf
	amendement chronisch zieken en gehandicapten	77,0 kB	application/pdf
	motie evaluatie clientondersteuning	61,2 kB	application/pdf
	motie onderhoud rotondes	36,3 kB	application/pdf
	motie right to challende	65,0 kB	application/pdf
	motie ziektekostenverzekering chronisch zieken	94,2 kB	application/pdf