Afgelopen tijd zijn intensieve gesprekken gevoerd door de ChristenUnie-fractie met de huidige coalitie van CDA, PvdA en SP. Die verliepen in goede sfeer en we zijn het eens geworden over een nieuwe aanpak om de stad bestuurbaar te houden. Parallel is door fractie en bestuur gezocht naar een kandidaat-wethouder. Daarbij is uitgegaan van een profiel van een ervaren bestuurder met kennis van financiën. Dat heeft ertoe geleidt dat het Drents ChristenUnie-Statenlid Alex Langius is geselecteerd en voorgedragen als kandidaat-wethouder in Almelo. Langius was eerder acht jaar wethouder in Assen. Hij zal waarschijnlijk op 5 januari officieel benoemd worden als wethouder. In het college krijgt Langius waarschijnlijk de portefeuilles financiën, onderwijs en economische betrekkingen, maar dat is nog niet definitief. Onderstaand vind u de brief die door de fractievoorzitters is gestuurd aan de raad.

----

Geachte raad,

Inleiding

Bij de begrotingsbehandeling op 10 november stemde een meerderheid van de D66 fractie tegen de Begroting 2016 waardoor de coalitie geen basis had om verder samen te werken. Het CDA heeft Rob Franken gevraagd inventariserende gesprekken te voeren. Op dinsdag 1 december debatteerde de raad over de politieke situatie naar aanleiding van het opgestelde verslag van de gesprekken zoals gevoerd met alle 15 fracties in de gemeenteraad. Aan het einde van het debat trok de fractievoorzitter van het CDA de conclusie dat hij mogelijkheden ziet voor een basiscollege. Dit basiscollege zoekt de samenwerking met een aantal fracties dat kritisch maar constructief participeert. Op maandag 7 december, wederom onder leiding van Rob Franken, kwamen de 12 fractievoorzitters bij elkaar van de fracties die onderdeel uit willen maken van zo’n basiscollege en/of constructief willen participeren.
Een algemeen geluid in de raad van 1 december maar ook in het overleg van 7 december was dat de huidige politieke situatie zo snel mogelijk moet worden aangepakt en dat er behoefte is aan een nieuw samenspel tussen stad, raad, college en organisatie. Dit moet worden opgepakt door een krachtig college dat op voldoende steun in de gemeenteraad kan rekenen respectievelijk in staat moet worden geacht die steun actief te verwerven. Op basis van het gesprek op 7 december heeft de fractievoorzitter van het CDA het voortouw genomen om een basis(minderheids)coalitie te vormen met CDA, PvdA, SP en CU, uitgaande van een college met vier wethouders.

Nieuwe coalitie is geformeerd

De afgelopen weken hebben wij (CDA, PvdA, SP en ChristenUnie) met elkaar gesprekken gevoerd. Wij kunnen u met genoegen melden dat het ons gelukt is om een minderheidscoalitie te vormen.
De ChristenUnie heeft een functieprofiel opgesteld dat is gedeeld met de coalitiegenoten. Op basis van dit profiel heeft de ChristenUnie een kandidaat wethouder van buiten Almelo geselecteerd en voorgedragen in de persoon van Alex Langius. Hij heeft ruime ervaring op het gebied van openbaar bestuur, control en financiën.

Nieuw samenspel

Wat verstaan we onder een nieuw samenspel?
Het werken met een minderheidscoalitie en de diversiteit in de huidige raad, vraagt om een nieuw samenspel tussen stad, raad, college en organisatie. Vanaf het begin van het besluitvormingsproces trekken we met elkaar op en we gaan graag gezamenlijk op zoek naar bijpassende nieuwe werkvormen. Dit college wil gekend en ervaren worden in een cultuur van werken met maximale participatie van betrokken organisaties en bewoners in de stad en raad. We willen het perspectief van buiten naar binnen halen. Dit betekent niet alleen maar beslissen op basis van ‘stukken’ maar op basis van het gevoerde gesprek en op basis van wat er werkelijk in de stad speelt. Samen met u dit pand uit.
Deze nieuwe werkwijze betekent onder andere dat we verschillen van (ideologische) opvatting eerlijk in de coalitie bespreken en dat we elkaar niet verrassen. Kortom, als coalitie mogen we op thema’s van mening verschillen en daar zullen we ook in de raad open over spreken. Maar – en dat is wat ons bindt – de bestuurbaarheid en de belangen van de stad staan altijd voorop.

Rol raad
De raad is cruciaal in dit nieuwe samenspel. Wij gaan graag met u in gesprek over:

• De nieuwe cultuur van het samenspel tussen stad, raad, college en organisatie. Wij vragen u daarin mee te gaan en mee te ontwikkelen.
• De nieuwe inhoudelijke accenten zoals in dit document op hoofdlijnen neergelegd (zie paragraaf hieronder Inhoudelijke koers coalitie), als een soort van addendum bij de reeds vastliggende beleidsdocumenten (Raadsprogramma, Perspectiefnota 2015 en Begroting 2016). Wij streven naar een open dialoog met de raad over deze punten.
• De wens om samen met ons dit pand uit te gaan en actief stad en regio op te zoeken.

Rol college
Het college vervult een belangrijke rol in het faciliteren van het nieuwe samenspel. Dit doet het college door:

• Het college straalt uit in woord en daad dat het haar niet te doen is om ´inhoud´ te realiseren, maar de raad te faciliteren in haar sturende en controlerende taak.
• Het college zorgt voor het goede gesprek, komt met voorstellen, legt alternatieven voor en bewaakt of de raad tot uitvoerbare besluiten komt.
• Daarnaast houdt het college de raad op de hoogte van de realisatie van voorstellen zodat de raad zijn controlerende rol kan vervullen.
• De ambtelijke organisatie aan te sturen om invulling te geven aan het nieuwe samenspel.

Inhoudelijke koers coalitie

De kaders en hoofdopgaven die eerder al door de raad zijn vastgesteld in het Raadsprogramma, de Perspectiefnota 2015 en de Begroting 2016 vormen de basis voor deze coalitie. De nadruk zal de komende twee jaar komen te liggen op het realiseren van de al genomen besluiten.
Het Uitvoeringsprogramma heeft een belangrijke rol gespeeld bij het tot stand komen van de Perspectiefnota 2015 en de Begroting 2016 en is een goede basis voor samenwerking in de coalitie. Daarnaast is er binnen de coalitie de behoefte om een aantal uitgangspunten te herformuleren. De eerder vastgestelde hoofdopgaven uit de Perspectiefnota vormen samen met deze aanvullende uitgangspunten de inhoudelijke basis waarlangs het college haar samenwerking met de raad zal vormgeven.

We hebben bij de Perspectiefnota 2015 drie hoofdopgaven vastgesteld. Deze hoofdopgaven gebruiken we om te prioriteren en beleidsreductie te realiseren. Daarnaast werken we met hoofdopgaven om middelen, expertise en kracht in de stad en de organisatie te bundelen om zo effectiever te zijn in de samenleving.

Hoofdopgave 1: Saneren en innoveren

• Het maatschappelijk effect staat centraal.
• We willen zo snel mogelijk weer financieel gezond worden maar in balans met maatschappelijke effecten. Het zoeken van deze balans zal de komende jaren een continu gesprek vergen met de raad.
• We scheppen de randvoorwaarden om overheidsparticipatie vorm te kunnen geven. Inwoners krijgen meer zeggenschap in hun eigen leefomgeving (sociaal en fysiek).
• Nu geldt het uitgangspunt dat overschrijdingen op het budget in principe binnen het programma worden opgevangen. Over dit punt willen wij nader in gesprek met de raad. Zie ook het raadsprogramma hierover.
• We willen incidentele (reserves) en structurele middelen (exploitatiebudgetten) bundelen rondom de hoofdopgaven. Dit betekent minder ‘potjes’, integraal afwegen en meer inzicht in de vrije beleidsruimte.
• Rondom de organisatieontwikkeling spreken we af dat sourcing een middel is en geen doel op zich.

Hoofdopgave 2: Transformatie werk en zorg

• Uitgangspunt is dat we willen uitkomen met de verdeelmodellen. Als de maatschappelijke effecten onwenselijk zijn, komt het college terug naar de raad met voorstellen.
• We blijven de ongunstig uitvallende verdeelmodellen onder de aandacht brengen van het Rijk al dan niet samen met anderen.

Hoofdopgave 3: Binnenstad met herwonnen identiteit

• Als de raad daar in januari toe besluit, geeft het college de komende twee jaar uitvoering aan het binnenstadsplan. Het college moet daarbij zorgen voor verscherpte sturing op uitgaven, risico’s en budgetbeheersing en zakelijk opdrachtgever- en opdrachtnemerschap.
• We willen meer dan alleen het ´stenen stapelen´ in de binnenstad. In een gezamenlijk te ontwikkelen Programma Binnenstad kijken we hoe we ruimte kunnen geven aan kleinschalige en creatieve ideeën die de binnenstad levendig maken en een plek waar mensen graag willen verblijven.

De raad aan zet

We schetsen in deze brief een nieuwe manier van werken en een aantal inhoudelijke uitgangspunten. Graag gaan we hierover zo snel mogelijk met u in gesprek. Hoe kijkt u aan tegen het nieuwe samenspel? Wij willen deze nieuwe werkwijze graag samen met u in de praktijk brengen en laten we doen wat goed en nodig is voor onze stad.

Met vriendelijke groeten,
Marcel Zielman, Fractievoorzitter CDA
Willem Loupattij, Fractievoorzitter PvdA
Frits Akse, Fractievoorzitter SP
Wouter Teeuw, Fractievoorzitter ChristenUnie