Geacht college,

Op 3 september jl. heeft het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) zijn medewerkers laten weten dat door het aflopen van contracten met de gemeente de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV) in Huize Alexandra per 1 juli 2021 stopt. Verantwoordelijk wethouder Van Mierlo heeft vervolgens ook de raad hierover geïnformeerd. Wij hebben begrepen dat het COA graag verder had gewild, maar de gemeente wil niet verder en beroept zich op de bestuurlijke afspraak zijnde een ‘belofte aan de stad’. Ook hebben wij begrepen dat er nog geen andere bestemming voor Huize Alexandra is. Als ChristenUnie betreuren wij dit ten zeerste want het betreft een heel geschikte locatie voor AMV jongeren en het huidige team van medewerkers is goed op elkaar ingespeeld. Los van het feit dat er banen voor Almelo verloren gaan zien wij dit als immateriële kapitaalvernietiging. Wij hebben hierover de volgende vragen (met antwoorden):

1. Klopt de zienswijze dat het COA graag verder had gewild, maar de gemeente niet verder wil?
   Het COA heeft aangegeven teleurgesteld te zijn dat door het automatisch aflopen van de huur- en bestuursovereenkomst omtrent Huize Alexandra per 1 juli 2021 de opvang van alleenstaande minderjarige vluchtelingen (AMV) stopt. Het is juist dat de gemeente geen nieuwe overeenkomst(en) met het COA omtrent Huize Alexandra wil aangaan.
2. Wat is de exacte reden dat de gemeente niet verder wil?
   De gemeente heeft vijf jaar lang verantwoordelijkheid genomen voor de opvang van een grotere groep vluchtelingen, waaronder AMV in de leeftijd van 15 tot 18 jaar. Al bij de besluitvorming in uw raad in maart 2016 was helder dat de uitbreiding van de opvangcapaciteit voor vluchtelingen tijdelijk zou zijn, voor de duur van 5 jaar. Ook de investering die vooraf moest plaatsvinden om Huize Alexandra geschikt te maken voor de opvang, wordt - conform besluitvorming door uw raad - afgeschreven in 5 jaar (termijn gekoppeld aan de maximale huurperiode).
3. Op welke wijze is de opvang van AMV’ers in Huize Alexandra door de gemeente geëvalueerd? Welke argumenten zijn afgewogen in de genomen beslissing?
   Er heeft geen specifieke evaluatie naar aanleiding van de opvang van AMV plaatsgevonden. Op voorhand was - voor zowel COA, college als uw raad - bekend dat de opvang tijdelijk zou zijn voor de duur van 5 jaar.
   Dit staat expliciet opgenomen in artikel 4 lid 3 van de bestuursovereenkomst, te weten: “Na afloop van de vijfjaarsperiode waarin ook vreemdelingen worden opgevangen in het Opvangcentrum op het adres Vriezenveenseweg 170 te Almelo (locatie Huize Alexandra), wordt de opvangcapaciteit teruggebracht tot het aantal plaatsen dat beschikbaar was op 1 januari 2016.”
4. Om hoeveel AMV’ers gaat het, heeft u enig idee waar zij naar toe gaan, en hoe kijkt het college aan tegen het verplaatsen van kinderen in een kwetsbare leeftijd?
   De locatie Huize Alexandra biedt ruimte voor maximaal 80 opvangplekken voor AMV. Het aantal beschikbare plaatsen voor AMV in Huize Alexandra én het AZC is in totaal maximaal 120 personen. In het AZC kunnen maximaal 40 AMV worden opgevangen.
   Wij hebben geen zicht op de locatie(s) waar de AMV die tot juli 2021 in Huize Alexandra kunnen verblijven, naar toe zullen verhuizen. Dit betreft namelijk de verantwoordelijkheid van het COA. Wij beschikken niet over gegevens over het aantal regio- of gemeentegrensoverschrijdende verhuisbewegingen van AMV, maar het verdient de voorkeur dat verhuisbewegingen in aantal beperkt blijven. Voorts is een warme overdracht belangrijk, zodat begeleiding zo veel mogelijk wordt gecontinueerd.
   Overigens dient opgemerkt te worden dat er de afgelopen maanden (veel) minder AMV werden opgevangen dan volgens de bestuursovereenkomst mogelijk is; per 1 september bijvoorbeeld 16 ten opzichte van de maximaal 80 personen.
5. Is er de afgelopen jaren een representatief onderzoek geweest of de buurt overlast heeft ervaren van de opvang van AMV’ers in Huize Alexandra? Zo ja, kunt u dit rapport delen?
   Er is geen specifiek onderzoek met betrekking tot ervaren overlast van AMV. De mate waarin mensen overlast ervaren zal namelijk van persoon tot persoon verschillen.
6. Kunt u de indruk bevestigen dan wel ontkennen dat er meer overlast is vanuit de reguliere opvang van asielzoekers dan vanuit de AMV opvang? Kunt u ons vanuit de politie cijfers geven over meldingen van overlast, uitgesplitst naar overlast vanuit de reguliere bewoners van het AZC versus door AMV’ers?
   Uit incidentencijfers van het COA (peiljaar 2019) blijkt dat het aantal agressie-incidenten tegen personen fysiek, verbaal en non-verbaal door AMV substantieel hoger ligt dan bij reguliere AZC-bewoners. (94 versus 60 incidenten).
   De politie heeft ons aangegeven dat zij niet over uitgesplitste gegevens beschikt naar overlast vanuit de reguliere bewoners van het AZC versus door AMV. Ook houdt de politie geen registratie bij of incidenten die buiten het AZC-terrein hebben plaatsgevonden, al dan niet zijn gepleegd door AZC-bewoners.
   In algemene zin concluderen wij, evenals het COA, dat alleenstaande jongeren qua gedrag en de aanpak daarvan een meer bewerkelijke groep vormen dan reguliere AZC-bewoners. De incidentencijfers van het COA staven dit.
7. Hoeveel banen gaan met de sluiting van de AMV-opvang verloren voor Almelo?
   Of en zo ja in hoeverre er banen door het aflopen van zowel de huur- als de bestuursovereenkomst met betrekking tot Huize Alexandra verloren gaan, is bij de gemeente thans niet bekend. Wel is ons bekend dat de AMV-opvang in Huize Alexandra werkgelegenheid biedt voor circa 50 COA-medewerkers. Het COA heeft ons aangegeven dat de organisatie zo snel mogelijk duidelijk probeert te maken wat het aflopen van de huur- en bestuursovereenkomst voor betrokkenen betekent. Daarbij zal het stoppen van de opvang in Huize Alexandra ook effect hebben op andere diensten en het onderwijs (o.a. de internationale schakelklas van het Erasmus).
8. Klopt het dat er nog geen andere bestemming voor Huize Alexandra is? Wat is de gemeente met dit zeer specifieke pand van plan? Als er geen andere invulling voor het pand is, of zelfs sloop dreigt, bent u dan bereid uw mening te herzien?
   Het college van B&W heeft op 27 juni 2014 besloten Huize Alexandra aan te kopen ten behoeve van (toekomstige) stadsuitbreiding (DCS – 143349); het pand zou na aankoop gesloopt worden. Door Huize Alexandra tijdelijk te verhuren aan COA is de sloop uitgesteld. Wij zullen de komende maanden bezien welke bestemming het pand (of de grond) het beste kan krijgen, met in achtneming van de kaders uit onder andere onze (ontwerp) Omgevingsvisie en Woonvisie. Er is momenteel nog geen andere bestemming voor Huize Alexandra.
   Zoals op het antwoord op vraag 2 is aangegeven, heeft de gemeente Almelo vijf jaar lang verantwoordelijkheid genomen voor de opvang van deze bijzondere groep vluchtelingen, met bijbehorende vraagstukken op diverse terreinen. Op voorhand - bij de besluitvorming door uw raad in 2016 - was duidelijk dat de opvang in Huize Alexandra van tijdelijke aard zou zijn. Wij zien geen aanleiding om tot een nieuwe huur- en bestuursovereenkomst voor deze locatie over te gaan, ook al is er nog geen andere invulling van het pand.
9. Op 30 juni jl. heeft de raad zich in ruime meerderheid via de motie ‘Opvang vluchtelingen kinderen’ uitgesproken tot de bereidheid om, op het moment dat ons kabinet beslist tot opvang van alleenstaande minderjarige vluchtelingenkinderen vanuit de Griekse eilanden/Grieks-Turkse grens, in regionaal verband opvang voor deze kinderen te willen organiseren. Daarmee heeft de raad zich expliciet uitgesproken om als Almelo aan te sluiten bij de zogenaamde Coalition of the Willing. Vind het college zijn besluit om de opvang van AMV’ers in Huize Alexandra te beëindigen in lijn met de geest van deze motie en daarmee de wens van de Raad?
   Zoals eerder gesteld heeft het college niet besloten de opvang van AMV in Huize Alexandra te beëindigen, immers bij de besluitvorming in 2016 om de opvang te realiseren was bekend dat er sprake was van een tijdelijke situatie. Zowel de huur- als de bestuursovereenkomst lopen automatisch af. Dit staat volledig los van onze bereidheid om - naar aanleiding van de recente besluitvorming van het kabinet om 100 alleenstaande minderjarige vluchtelingenkinderen in Nederland op te vangen - medewerking aan opvang in regionaal verband te organiseren. Dit betreft overigens vluchtelingenkinderen in kampen op de Griekse eilanden, een andere groep mensen dan de AMV die worden gehuisvest in Huize Alexandra. Deze vluchtelingenkinderen vallen onder de verantwoordelijkheid van de voogdijinstelling Stichting Nidos; voor deze kinderen zal gezocht zal worden naar pleeggezinnen of eventuele in Nederland verblijvende familie.
10. Is het college bereid een maximale inspanning te leveren en in overleg te treden met het COA om samen te komen tot een acceptabele oplossing, zodat de opvang van AMV’ers behouden blijft voor Almelo?
    Wij hebben een goede relatie met het COA en zijn met regelmaat met elkaar in gesprek aangaande de opvang van vluchtelingen in Almelo. Er blijft huisvesting van AMV mogelijk in Almelo, in het AZC. Zie hiervoor ook het antwoord op vraag 4. Van nieuwe opvang van AMV in Huize Alexandra na 1 juli 2021 is echter geen sprake.

Namens de fractie van de ChristenUnie,
Wouter Teeuw

De antwoorden (schuingedrukt in blauw) en een werkbezoek aan het AZC geven reden tot het indienen van een motie, waarmee de raad het college opdracht geeft werk te maken van het behoud van AMV-opvang voor Almelo.