De fractie van de ChristenUnie kan zich goed vinden in deze Perspectief nota. Hij werd ook met 34 stemmen voor en 0 stemmen tegen aangenomen. Daarvoor was al gestemd over acht wijzigingsvoorstellen, zogenaamde amendementen, waarvan er vier werden aangenomen door de raad. De ChristenUnie was mede indiener van één van deze amendementen, een verduidelijking over de participatiewet en beschut werk, die ook unaniem werd aangenomen. Een andere amendement, over het gebruik van het nieuwe stadhuis door derden, haalde het dankzij onze steun (18 voor, 16 tegen).

Rond de Perspectiefnota worden ook altijd 'verzoeken' ingediend richting het college, zogenaamde moties. De ChristenUnie heeft drie moties ingediend. In de eerste motie werd een statement gemaakt dat de raad zich uitspreekt waarde te hechten aan het behoud van historische panden en straten. De motie werd bijna unaniem aangenomen (enkel het CDA stemde tegen). Een tweede motie om ongeadresseerd drukwerk te ontmoedigen (via ja-ja sticker) hebben we aangehouden. De wethouder kwam met het idee om als raad collectief nee-nee stickers te gaan uitdelen. Dit willen we eerst verkennen. De derde motie was een initiatief van de Minimapartij om extra kosten in beeld te brengen welke door stapelingseffecten kunnen optreden voor de verschillende doelgroepen. Ook deze werd ruim aangenomen (26 tegen 8).

Veel aandacht was er voor de motie rond het Natuurhus. Een meerderheid van de raad is voor, maar omdat de opstellers van deze motie per sé vasthielden aan een 'blanco cheque' mosten ook wij ons logo eraf halen en haalde de motie het helaas niet. Onderstaand vind u onze volledige bijdrage.

Perspectiefnota: Bijdrage ChristenUnie

Almelo, 30 juni 2016

De Perspectiefnota 2016 is gericht op tussentijds bijsturen op beleid en financiën. Halverwege de raadsperiode wordt de tussenbalans voor de raadsperiode 2014-2018 opgemaakt. Een mid-term review. Wij mogen constateren dat er in twee jaar veel is gebeurd, meer dan menigeen van tevoren had gedacht.

• De decentralisaties in de zorg zijn doorgevoerd. Een operatie met grote financiële veranderingen, die zich uiteindelijk vrij soepel lijkt te voltrekken. Compliment voor de organisatie en het bestuur.
• Fysieke dossiers als parkeren, het oude stadhuis en het binnenstadplan bleken taaier dan verwacht. Maar ook hier zijn veelbelovende stappen gezet, al blijven de uitdagingen rond leegstand en behoud van cultureel erfgoed groot. En een volgende grote decentralisatie staat voor de deur, ditmaal in het fysieke domein. De nieuwe Omgevingswet stelt ons voor nieuwe uitdagingen.
• Financieel gezien is schoon schip gemaakt met het afschrijven van de overgewaardeerde grondwaarden. Het betekende wel dat Almelo onder financieel toezicht van de Provincie Overijssel kwam en de ruimte om te investeren en te innoveren onder druk staat.
• En tenslotte waren er vele mutaties in raad, college en ambtelijke top. De fractie van de ChristenUnie blijkt halverwege de rit de enige meermansfractie te zijn die nog in haar oorspronkelijke samenstelling zit. Maar ook voor ons waren de veranderingen groot, waarbij we dankbaar zijn voor het vertrouwen van de andere fracties om als ChristenUnie een wethouder te mogen leveren.

Nu, halverwege de rit, maken we ook als ChristenUnie de tussenbalans op en we doen dat aan de hand van de vier speerpunten op basis waarvan de kiezers ons hun vertrouwen hebben geschonken (zie blauwe, cursieve tekst).

De gemeente is er voor de burgers, en niet andersom. Participatie betekent niet dat de burger de (financiële) problemen van de gemeente oplost. De gemeente moet de problemen van de burgers oplossen. Wij gaan voor de eigen verantwoordelijkheid van burgers. De gemeente stimuleert en ondersteunt burgers om hun eigen kracht in te zetten voor Almelo. Daarbij past geen heersende, maar een luisterende en dienende gemeente.

Via een minderheidscollege is een grote stap gezet richting een andere bestuurscultuur, en ook richting een democratischer bestuur. Immers, democratie betekent niet dat de meerderheid zijn wil oplegt aan de minderheid (sommigen denken dit wel eens maar dat is een misvatting, dat is typisch wat je ziet in dictaturen), democratie betekent dat de stem van de minderheid wordt gehoord. Dat je recht doet aan elkaar. Dit wordt afgedwongen via het minderheidscollege een daarom is dit een zegen voor de stad. Het leidt er toe dat documenten zoals deze Perspectiefnota een stuk dunner zijn (immers: alles dichttimmeren heeft geen zin, het gaat om richting geven). Het leidt er ook toe dat collegestandpunten worden gewijzigd naar aanleiding van argumenten uit de raad (zie dossier oude stadhuis).

Wel moeten we waken voor wispelturigheid. De afwezigheid van een regentesk machtsblok kan ertoe leiden dat, een paar voorbeelden aanhalend, een ‘nietszeggend’ amendement de besluitvorming rond het oude stadhuis drie weken ophoudt of een ‘snel rondje langs de raad’ een uitgebreid besproken visiedocument als de cultuurnota van de agenda haalt. De nieuwe werkwijze vraagt discipline van een ieder: college, coalitie, oppositie en ambtenaren.

De ChristenUnie juicht het toe dat er een einde lijkt te komen aan de potjescultuur. Het adagium ‘sociaal voor sociaal, fysiek voor fysiek’ is, zoals meermaals gezegd door ons, een farce, alleen al door de vele tonnen die bijvoorbeeld via verzamelbesluiten van sociaal naar fysiek stromen (of soms vice versa). Het financieel toezicht leidt ertoe dat we nu alles vereffenen via de Algemene Reserve: Elk nadeel heeft zijn voordeel (in onze ogen)! Het bijvoorbeeld even schuiven van zes ton extra naar een Egbert Gorterburg zou nu niet meer gekund hebben. Waar de interne potjes verdwijnen is het zaak scherp op te letten dat er niet allerlei ‘externe potjes’ ontstaan. Stadstoezicht met een algemene reserve van 7 ton, SAP dat 2015 afsluit met een positief resultaat van € 75k en in totaal voor € 287k aan (weerstand)reserves heeft, Almelo sociaal dat een ton extra aan subsidie krijgt en vervolgens een positief jaarresultaat boekt van € 58k, etc. Sourcing heeft blijkbaar ook nadelen in dit opzicht? Het sourcingsvraagstuk is een van de te nemen hordes in de resterende raadsperiode.

De ChristenUnie ziet uit naar het eindelijk echt agenderen van overheidsparticipatie, zoals (naar aanleiding van de beleidsnotitie) toegezegd voor het najaar. Een begin kan hier worden gemaakt met het teruggeven van de wijkcentra aan de burgers. Het contract met Acress loopt sowieso eind dit jaar af. In de praktijk blijkt dat de gesubsidieerde wijkcentra vaak worden verhuurt aan commerciële organisaties en aan verenigingen. De ChristenUnie ziet liever dat we de vergaderruimtes in het Stadhuis, die een aantal avonden gewoon leeg staan, aan verenigingen verhuren. Dan wordt het pas echt een ‘huis van de stad’. Activiteiten, en zeker de commerciële verhuur, kunnen ook plaatsvinden in particulier beheerde cq. met vrijwilligers beheerde accommodaties van doelgroeporganisaties, sportverenigingen of kerken. Dit helpt ook hen het hoofd boven water te houden. Daarmee bespaar je niet alleen kosten maar help je de stad echt (win-win). Ook kleinschalige particuliere accommodaties als Erve Noordik, de Trefhoek of speeltuingebouw het Nieuwland kun je op deze manier faciliteren. Scoop kan dan ook, net als iedere gebruiker, gewoon huur betalen, wel zo transparant.

Almeloërs die omzien naar elkaar, vrijwilligers en mantelzorgers die zich inzetten voor de stad, ze zijn het cement van de samenleving. Daarom hecht de ChristenUnie aan verbanden als het gezin, de school, de kerk, de (sport)vereniging en de buurt. Daar zijn mensen bij elkaar betrokken. We zien ook om naar de zwakken en vluchtelingen in ons midden. Ons motto: Behandel anderen steeds zoals je zou willen dat ze jou behandelen!

De decentralisaties rond jeugdzorg, WMO en Participatiewet zijn een flinke opgave geweest, maar lijken ‘zonder grote brokken’ te zijn uitgevoerd. De raad is via de werkgroep transities goed betrokken geweest. Het is nog te vroeg voor een evaluatie of de zorg nu daadwerkelijk anders en beter is, dichter bij de burger en op maat gesneden zorg. Financieel gezien lijkt tot dusver alles ook onder controle. Tegelijkertijd heeft de ChristenUnie wel een aantal zorgen rond het sociale domein. Dat is ook niet verwonderlijk gegeven de omvang van dit domein (meer dan de helft van de gemeentelijke begroting) en het belang ervan.

Participatie heeft onze aandacht. Bij de programmabegroting 2016 werd het risico ‘transitiekosten omvorming Soweco' geschat op 60% met een financieel gevolg van € 0 - € 1,5M (peildatum 1 september 2015). De ChristenUnie heeft bij (verworpen) amendement gevraagd het risico aan te passen naar 95% en het bedrag aan te passen naar € 1,5M - € 3,0M. In de jaarverantwoording 2015 is het risico inmiddels gestegen tot 90% (peildatum 1 maart 2016)….. Het blijft wat ons betreft een vraag of het hier nu gaat om een risico of om een in te boeken te verwachten (bijna structurele) uitgave. We zien uit naar een integrale visie en plan rond de aanpak en financiering van beschut werk, participatiewet en Soweco.

Wat Soweco betreft, de verliezen op WSW (oude stijl) kunnen wellicht worden ‘gecompenseerd’ door winsten – al of niet in hetzelfde ‘potje’ – via het gebruiken van de Soweco infrastructuur voor andere doeleinden, zoals zorg. We hebben het dan over de zogenaamde maatschappelijke onderneming die wordt gevormd. De ChristenUnie is hier een voorstander van, maar dit vraagt wel visie, ondernemerschap en daadkracht. De ChristenUnie ziet graag dat zoveel mogelijk mensen uit de ‘kaartenbak’ van de gemeente aan betaald werk worden geholpen. Bij mensen met een beperking kun je bijvoorbeeld denken aan ‘job carving’: stimuleer bedrijven om banen aan de onderkant te creëren  voor WSW-ers door de simpele taken weg te halen bij de eigen banen, die daardoor interessanter worden. Op 18 november 2014 is met ruime meerderheid een motie aangenomen rond sociaal ondernemerschap, vanuit de intentie deze sector te versterken. Zoals ook een jaar later gevraagd: gebeurt hier nog iets mee?! Als betaald werk echt niet mogelijk is kun je denken aan vrijwilligersbanen. Daarmee doen mensen werkervaring op, maar geef je ook iets terug aan de stad. Daarom hebben wij een voorkeur voor vrijwilligerswerk richting de maatschappij. Wat doet Almelo hier met de via verordening vastgelegde tegenprestatie bij uitkering?

Een tweede punt van aandacht is schuldhulpverlening. De gezamenlijke rekenkamers zijn regionaal bezig met een onderzoek rond de Stadsbank. Dit laat echter op zich wachten. Wat de ChristenUnie wel duidelijk is, is dat de Stadsbank enkel ‘werkt’ bij de gratie van vrijwilligers die in het voortraject de cliënten helpen hun administratie op orde te krijgen. Dezelfde vrijwilligers proberen in het natraject terugval te voorkomen, en besparen daarmee gemeentes veel geld. Vrijwilligers doen dit uit liefde, waarbij juist het feit dat ze er niet aan verdienen maakt dat ze de cliënten zien als mensen, en niet als klanten waaraan wordt verdiend. De positie van en samenwerking met vrijwilligers verdient meer aandacht en waardering. Het vraagstuk van het herverdelen van subsidies speelt hier ook. Het is één van de belangrijke taken in de resterende raadsperiode. Graag worden we hier als raad inhoudelijk voortdurend in meegenomen.

Klimaatverandering is verweven met onze energie-intensieve economie. De gemeente Almelo kan een duidelijke, langjarige keuze maken voor duurzaamheid. Burgers en bedrijven worden gestimuleerd om energie te besparen. De gemeente geeft zelf het goede voorbeeld. Almelo loopt voorop in toekomstbestendig waterbeheer, het stimuleren van OV en fietsgebruik en biologische landbouw.

Op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling en duurzaamheid stelt de nieuwe Omgevingswet ons voor grote uitdagingen – zo mogelijk wordt de komende decentralisatieslag in het fysieke domein nog ingrijpender dan die in het sociale domein. De Omgevingswet zal nieuwe eisen stellen aan de verhouding tussen gemeente, markt en samenleving en ook tussen raad, college en ambtenaren. Het is daarmee bij uitstek een testcase voor de nieuwe Almelose bestuurscultuur. In de nieuwe Omgevingswet draait alles om “uitnodigingsplanologie”: markt en samenleving nemen het initiatief, de overheid participeert. Dat past dus helemaal in de visie van de ChristenUnie op overheidsparticipatie. Het Natuurhus is wat dat betreft zijn tijd vooruit. Het plan Natuurhus is een initiatief uit de samenleving dat een impuls zal geven aan de (binnen)stad. Amper een half jaar geleden heeft de gemeente 7 ton extra uitgetrokken (bovenop vele miljoenen) aan een ander plan om de (binnen)stad nieuw leven in te blazen. Dat plan was bedacht door de gemeente zelf; dat is vertrouwd en dan is er geld voor. Nu gaat het om een plan vanuit de samenleving, hoe gaan we er dan mee om? Uitnodigingsplanologie vereist een gemeentelijke organisatie die denkt in kansen, niet in beren op de weg, zeker in het geval van een non-profit initiatief. De plannen voor het Hagenpark zullen door hun positieve impuls aan de (binnen)stad bijdragen aan de gemeentelijke doelstelling van een “hernieuwde identiteit”. Een financiële bijdrage vanuit de gemeente is daardoor op zijn plaats (en is er ook al geweest). Vanuit het principe van Right to challenge is het aan de initiatiefnemers om aan te tonen dat men het beter en goedkoper kan dan de gemeente zelf. We doen daarbij een beroep op de eigen kracht van de samenleving. Het is niet de bedoeling dat direct iedereen zijn hand ophoudt met allerlei wensdenken. Ons voorstel voor het Natuurhus is een bijdrage uit het investeringsfonds binnenstad. Ook stellen we een gefaseerde aanpak voor (eerst het park, later het ‘hus’), gegeven het feit dat er pas vanaf 2019 weer financiële ruimte is.

Bescherming van historische gebouwen en straten is ook een vorm van duurzaamheid. Koesteren wat ons is nagelaten - zuinig zijn op wat er nog is. In de afgelopen weken hebben we helaas moeten constateren dat we als gemeente niet in staat waren om twee beeldbepalende panden voor sloop te behoeden. Onze fractie heeft daarin gefaald, maar ons inziens ook de hele raad, en daarmee de hele gemeente. Er is beleid om gebouwd erfgoed te beschermen, we hebben een gemeentelijke monumentenlijst en we passen beschermde stadsgezichten toe. Maar blijkbaar is het niet genoeg. Het huidige beleid is niet consistent en te versnipperd. Het verdriet bij burgers hierover neemt toe, getuige de populariteit van bepaalde Facebook pagina’s. In een motie willen we raad en college oproepen om samen tot een hernieuwde waardering voor stedelijk erfgoed te komen en dat vast te leggen in een duidelijk en effectief beleid. Deze motie hebben we samen met D66 en GroenLinks opgesteld.

Als het gaat om het historische karakter van de Almelose binnenstad wil de ChristenUnie ook nog verder gaan dan behoud van het bestaande. Gezien het enorme verlies aan oude gebouwen vinden we het belangrijk dat er ook historie wordt teruggebouwd. Herstellen van de wonden uit het verleden noemen we dat. Dat dit mogelijk is, tonen de prachtige voorbeelden van historiserend bouwen in Almelo. Bijvoorbeeld in de Doelenstraat en in de Molenstraat door de families Van Rechteren en Voskamp. Daarom heeft de ChristenUnie bij herhaling gepleit om historiserend bouwen middels beleid te stimuleren. Onder andere in het beeldkwaliteitsplan Haven Zuid, dat binnenkort ter vaststelling naar de raad komt. Helaas zien wij dat er met ons pleidooi voor historiserend bouwen (nog) niet veel gedaan is.

We willen onze paragraaf over duurzaamheid afsluiten met een vraag: Is het normaal om ongevraagd stapels reclamefolders op de deurmat te vinden, en dat meerdere keren per week? En dat je, om niet aan deze papierverspilling mee te doen, speciaal een sticker op je voordeur moet plakken, met “nee, dank je wel”? De ChristenUnie wil het omdraaien: reclamedrukwerk krijg je alleen als je daar uitdrukkelijk om vraagt, met een “ja, ik wil reclame” sticker. Hiertoe dienen we een motie in.

De ChristenUnie Almelo komt op voor de keuzevrijheid van burgers om zorg, onderwijs of kinderopvang te verkrijgen die past bij hun situatie en levensovertuiging. Er is in Almelo ‘geloofsvrijheid’. Burgers mogen identiteitsgebonden opvattingen innemen, ook op hun werk of in de publieke ruimte, zonder te worden gediscrimineerd of bespot. Organisaties worden gelijk behandeld ongeacht religieuze achtergrond of cultuur.

Tenslotte dit. Almelo heeft Artikel 1 van de grondwet hoog in het vaandel staan. De discussie rond het regenboogzebrapad heeft dit nog eens onderstreept. De ChristenUnie hoopt dat de raad ook waar het om etnische of religieuze minderheden gaat er zo over denkt. Om zo maar enkele voorbeelden te noemen: Zien we vluchtelingen als een huisvestingsprobleem of als mensen met capaciteiten die iets toevoegen aan de stad? Is bijzonder onderwijs enkel iets dat we ’toestaan’ vanwege artikel 23 uit de Grondwet, of zien we identiteitsgebonden scholen als meerwaarde voor de stad? Zijn we bij kerken allergisch voor zieltjeswinnen, of geven we innerlijk gedreven vrijwilligers de ruimte? Etc. Ook dit vraagt een omdenken, een omslag in bestuurscultuur die we overheidsparticipatie noemen. We wensen elkaar daarbij veel wijsheid toe.

Fractie ChristenUnie
Wouter Teeuw
Michiel van Heek