Gisteren vergaderde de gemeenteraad over de koopzondag. Voorstel van het college is om op alle fronten meer ruimte te geven voor winkelen op zondag. Supermarkten, tuincentra en woonwinkels kunnen dan elke zondag open. Voor de binnenstad gaat het aantal koopzondagen van 12 naar 26. Volgens het college wordt hiermee gehoor gegeven aan de wens van de ondernemers. De ChristenUnie is hier tegen (zie ook hier) en twijfelt sterk of alle belangen wel goed gewogen zijn.

Tijdens het debat streden LAS, D66 en VVD erom wie het meest liberaal is. Zij willen een nog sterkere verruiming van de openingstijden: laat het maar aan de markt over. In de wandelgangen werd een amendement in elkaar gezet dat feitelijk in een paar regels de hele verordening herschreef. Daarbij was van enige belangenafweging al in het geheel geen sprake meer. Om te voorkomen dat de raad dit amendement, dat juridisch niet klopte, mogelijk zou aannemen, stelde wethouder Van Marle voor om de besluitvorming op te schorten. Hoewel de raad hier in meerderheid tegen was (19 stemmen tegen, 16 stemmen voor) besloot de burgemeester de raadsmening te negeren en inderdaad de besluitvorming uit te stellen.

Doordat de gemeenteraad niet tot besluitvorming is gekomen, is de oude winkeltijdenverordening nu nog steeds van kracht. Dit ondersteept nog maar eens hoe onverstandig de gedoogconstructie voor supermarkten was. De wethouder is duidelijk te optimistisch geweest toen hij tegen de supermarkten zei: ga maar open, met die verordening komt het wel goed.

Toch is er nog wel iets bereikt tijdens de vergadering. De ChristenUnie heeft, gesteund door het CDA, een motie ingediend om parkeren op zondagochtend gratis te maken. Dit is al jarenlang een grote frustratie van de kerken in de binnenstad. Voorheen was aangegeven richting de kerken dat dit "technisch niet zou kunnen". De huidige wethouder Ten Seldam pakte dit voortvarend op en zegde toe een en ander direct te gaan regelen. Waarvoor dank!

Zie onderstaand onze bijdrage en ingediende moties en amendementen (waarover dus nog niet is gestemd).

Bijdrage Michiel van Heek in eerste termijn:

Het zal hopelijk niemand verbazen dat wij als ChristenUnie niet erg gecharmeerd zijn van de voorgestelde winkeltijdenverordening. Deze verordening zal de zondagsopening van de detailhandel op alle fronten verruimen. Dit lijkt leuk en praktisch, want we krijgen meer vrijheid om onze inkopen te doen. Maar wat we daarbij vaak vergeten is dat winkelen voor de één, werken voor de ander betekent. Meer werkzondagen brengt een volledige 24-uurseconomie weer één stap dichterbij. Een 24-uurseconomie betekent geen groei van de economie, maar een verschuiving naar de zondag, en verschuiving van werkgelegenheid naar flexbanen en een verschuiving van omzet naar grote filiaalwinkels. Goed, de Cogas zal elke werkzondag wat meer gas en licht verkopen, maar is dat een voor- of een nadeel? Op zeven dagen per week werken zal steeds normaler worden en daardoor steeds minder een vrije keuze. De toeslag die winkelpersoneel nu nog krijgt voor het werken op zondag, zal verdwijnen, en daarmee ook onze collectieve dag voor familie en bezinning. Wij willen dat onze samenleving niet aandoen, daarom is de ChristenUnie fractie tegen de nieuwe verordening.

Onze 3 grootste zorgen op een rij:

1. de kwaliteit van de binnenstad / kleine zelfstandigen
2. werk, werk en nog eens werk
3. de manier waarop deze verordening geïntroduceerd wordt

1. De kwaliteit van de binnenstad. Als ik op een doorsnee zondag door de stad loop of fiets, dan geniet ik van de rust, de vogels en de oude gevels. Ik denk dat veel mensen dat gevoel zullen herkennen. Als ik op een zaterdag door de stad loop, geniet ik van de activiteiten, het geroezemoes, en het winkelaanbod van kleine zelfstandigen. Het zijn de kleine ondernemers die het verschil maken in de binnenstad. Zonder hen zou het winkelaanbod van de binnenstad verschrompelen tot dat van een wijkwinkelcentrum, voor de mensen die toevallig in de binnenstad wonen. We zien dat door de toename van koopzondagen veel kleine zelfstandigen het extra moeilijk hebben gekregen. De grote ketens willen wel open. Kleine ondernemers werken vaak al 5 of 6 dagen per week en willen of kunnen niet open. Zij worden voor het blok gezet, niet willen en misschien toch moeten. Als er omzet weglekt naar de winkels die wel open zijn, kan dat op termijn de nekslag betekenen voor de kleine zelfstandigen en blijft er een centrum over met alleen zaken als Blokker, Kruidvat en Albert Heijn. En daarnaast een boel leegstaand. Is dat de binnenstad die we willen? Als we willen dat de binnenstad meer is dan een wijkwinkelcentrum, en als beleving centraal staat, dan moet alle accent en steun liggen bij die kleine ondernemer. Ook de grote ketens hebben de speciaalzaken nodig. De kleine zelfstandige moeten we beschermen tegen de koopzondag. Anders blijft er niets over van de binnenstad.

2. Werk, werk en nog eens werk. Een extra werkzondag, extra werkgelegenheid, zou je denken. Voor winkels in het algemeen geldt dat een zondagsopening niet zal zorgen voor een toename in omzet, maar wel in kosten. Filiaalorganisaties nemen dit voor lief, maar dat blijft niet zonder gevolgen voor het personeel. Ik citeer Guus Sturing, lid van het landelijk bestuur van PLUS: “Als bestuurslid van een grote supermarktorganisatie weet ik dat de zondagsbaantjes vooral worden ingevuld door scholieren. De vaste mensen zijn te duur vanwege de dubbele loonkosten en willen vaak niet op zondag werken. Bij een omzetverschuiving naar de zondag kost dat doordeweekse banen bij de vaste medewerkers.” Koopzondag leidt daarmee tot verschraling van de werkgelegenheid. Werk, werk en nog eens werk. Dat staat in ons raadsprogramma, maar staan we daar ook echt voor? Dan nog iets over de rechten van werknemers. Weliswaar geldt de Arbeidstijdenwet, die als algemeen uitgangspunt heeft dat je op zondag niet hoeft te werken. Volgens de vakbonden wordt de Arbeidstijdenwet op dit punt slecht nageleefd. Hierdoor staan met name in de detailhandel werknemers niet sterk wanneer ze principiële bezwaren hebben tegen werken op zondag. De meeste CAO's regelen nu nog dat op zondag 100% extra betaald moet worden. De vraag is natuurlijk hoe lang nog, zeker als werken op zondag steeds meer gemeengoed wordt.

3. De manier waarop deze verordening geïntroduceerd wordt, verdient ook zeker niet de schoonheidsprijs. Vier supermarkten in Almelo zijn vorige week tegen alle regels in op zondag open geweest. De reactie van het college was dat de wet-houder de wet niet hield, door vooruitlopend op het raadsbesluit het nog niet aangenomen beleid al te gedogen. Dit getuigt volgens ons niet alleen van een zwakke ruggengraat, maar het bevestigt ook het beeld van eerst handelen, de vergunning komt later. “Zo doen we dat in Almelo.” Hoewel in deze mentaliteit (of moet ik zeggen: gebrek aan mentaliteit) ook wel een voorzichtige kentering is waar te nemen. Bij de uitbreiding van het Heraclesstadion hebben we wel netjes gehandeld. We hadden ook een oogje dicht kunnen knijpen en tegen Heracles zeggen: begin maar vast met bouwen, dat bestemmingsplan komt later wel. Maar nee, we hebben netjes volgens de regels gehandeld. De ChristenUnie had gehoopt dat dit bij de supermarkten ook was gebeurd. Complimenten hiervoor aan wethouder Bruggink (van D66!) en misschien wilt u uw collega Van Marle (van het CDA!) nog eens uitleggen hoe het hoort.

Bijdrage Michiel van Heek in tweede termijn:

Voorzitter, vanmiddag dacht ik: de heer Isendoorn is een grapjas. Vanmiddag, amper 5 minuten nadat ik de amendementen van de ChristenUnie had rondgestuurd, stuurde hij ook een amendement rond, alsof hij erop had zitten wachten. De inhoud van het amendement? Het schrappen van zo ongeveer alle artikelen uit de verordening – alles is toegestaan. Gelukkig staan zowel ChristenUnie als D66 politici bekend om hun goede gevoel voor humor. Maar nu zie ik het toch anders. Het lijkt warempel wel of er draagvlak voor het D66 amendement is. Diverse fracties haasten zich om aan te sluiten en bieden tegen elkaar op wie toch wel het meest liberaal is: LAS, Cete en Leefbaar Almelo, die zelfs voorstelde op alles 's nacht ook maar vrij te geven. Een ruk naar rechts, en dat in Almelo.

Maar zonder gekheid. Ik heb er net even getuige van mogen zijn hoe in de wandelgangen een liberaal voorstel in elkaar werd gesleuteld, met maar één focus: zoveel weinig mogelijk regels. Zonder enige belangenafweging. Maar als gemeenteraad worden wij geacht een serieuze en degelijke afweging te maken van de belangen die er lokaal spelen. Nota bene een D66 politicus, Kees Verhoeven, de geestelijk vader van de nieuwe Winkeltijdenwet, verwacht dat van ons. Bij de behandeling van de Winkeltijdenwet in de Tweede Kamer maakte Carola Schouten (van de ChristenUnie) zich zorgen over het schrappen van een artikel waarin nadrukkelijk wordt gevraagd om de belangen van werknemers te borgen. Kees Verhoeven (van D66): Wij schrappen die bepaling op basis van het vertrouwen dat wij hebben in de lokale democratie. De mensen op dat niveau [wij dus] kunnen dat belang van de werknemers zeker wel meenemen.” Maar is dat zo? Kunnen wij, als lokale democratie, deze hoge verwachtingen van de wetgever waarmaken? Dat doen we zeker niet door, zoals de Almelose D66 voorstelt, elke vorm van winkeltijdenregulering over boord te gooien.

Gekoppelde documenten

	Titel	Bestandsgrootte	MIME-type
	20140916-amendement-binnenstad	114,2 kB	application/pdf
	20140916-amendement-woonboulevard	100,9 kB	application/pdf
	20140916-motie-evaluatie-koopzondag	111,3 kB	application/pdf
	20140916-motie-gratis-parkeren-koopzondag	113,0 kB	application/pdf